Nederland heeft een fors tekort aan opleidingscapaciteit bij betastudies waar veel vraag naar is in de arbeidsmarkt. Een onderwijscommissie wil dat probleem oplossen door zwaar te bezuinigen op niet-bètastudies.

De commissie Van Rijn heeft onder meer gekeken naar het grote gat tussen de opleidingscapaciteit en arbeidsmarktvraag naar afgestudeerden in bètatechniek (exacte vakken). Er zijn niet genoeg studenten voor de vele banen die bedrijven willen invullen. ”De Nederlandse kenniseconomie leidt grote schade als dit probleem niet wordt opgelost. Er moet met ingang van volgend jaar geld worden verschoven naar universiteiten met veel bètatechniek studenten”, luidt het advies.

De commissie wil dit dus niet oplossen door extra investeringen in bètastudies, maar door zwaar te bezuinigen op niet-bètastudies. “De aanbevelingen van de commissie leiden tot een verschuiving van bestaand geld tussen hogeronderwijsinstellingen. De commissie schat deze herverdeeleffecten in het wo op 70 miljoen euro en in het hbo op 21 miljoen euro”, zo staat in het rapport.

Universiteiten vrezen grote negatieve gevolgen

De Nederlandse universiteiten zijn positief over het voorstel om meer te investeren in technische opleidingen, maar vrezen “grote negatieve gevolgen” voor andere wetenschappelijke disciplines. Het enkel verschuiven van geldstromen naar bèta-opleidingen leidt tot ,,forse en pijnlijke bezuinigingen” bij de alfa-, gamma- en medische wetenschappen, waarschuwt Vereniging van Universiteiten VSNU.

“Dit zijn disciplines van groot maatschappelijk belang waar nu al hoge werkdruk en andere knelpunten heersen”, reageert de VSNU op het advies van de commissie-Van Rijn, die de bekostiging van het hoger onderwijs heeft onderzocht.

Een verschuiving naar bèta en techniek kan volgens de vereniging slecht uitpakken voor universiteiten die zich op andere studierichtingen focussen, zoals die in Rotterdam, Nijmegen, Groningen, Maastricht en Tilburg. De Vereniging van Universiteiten pleit ervoor om bezuinigingen te vermijden en in plaats daarvan "de komende jaren over de hele linie fors te investeren in kennis'' om competitief en welvarend te blijven.

Meer geld naar vaste onderwijsbegroting

De bekostiging van universiteiten en hogescholen moet volledig op de schop, wat betreft de commissie die in opdracht van het kabinet de bekostiging onderzocht.

''De huidige bekostiging is te veel gebaseerd op aantallen studenten, deze groeiprikkel moet kleiner en de vaste onderwijsbekostiging moet groter voor meer stabiliteit. Ook is de concurrentie in het wetenschappelijk onderzoek doorgeschoten'', aldus de commissie. Geadviseerd wordt om 100 miljoen euro over te hevelen van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) naar de universiteiten ''voor meer stabiliteit in de bekostiging van onderzoek''.

De commissie stelt ook vast dat het ontbreekt aan inzicht in de kosten van onderwijs en onderzoek. "Zonder deze transparantie blijven discussies over kosten en kwaliteit in het hoger onderwijs te vrijblijvend. Een grondig kostenonderzoek is hard nodig."

De commissie heeft voor het onderzoek gesproken met vrijwel alle universiteiten en hogescholen, studentenverenigingen, medezeggenschap, docenten, onderzoekers en vakbonden. Het rapport is woensdag aangeboden aan onderwijsminister Ingrid van Engelshoven.

LEES OOK: ’s Werelds 22 beste universiteiten per onderwerp – van biologie tot business – en mét Wageningen en Amsterdam

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl